Grejpfrut – rajski owoc

cytrusy

Grejpfrut stanowi cenne źródło substancji odżywczych i pomaga w leczeniu wielu schorzeń. Skąd pochodzi? Jakie są jego odmiany? Jak uprawiać go w Polsce? Na te i inne pytania odpowiada niniejszy artykuł, który przedstawiamy jako swoiste kompendium wiedzy na temat tego gorzkiego, ale bardzo wartościowego owocu.

Ile kosztuje grejpfrut do uprawiania?

Ceny małych krzewów wynoszą około 60 zł, natomiast za drzewka zapłacimy nawet 600 zł.

grejpfruit

Kliknij tutaj, aby zobaczyć pełną ofertę krzewów i drzewek grejpfruta.

Cytrusowy skarb z Karaibów

Grejpfrut (ang. grapefruit, łac. citrus paradisi) należy do roślin rutowatych, z rzędu mydleńców. Występuje w naturze jako drzewo, zazwyczaj 5-6 metrowe, mogące jednak osiągnąć nawet do kilkunastu metrów wysokości. Wyróżnia się owalnymi, dużymi, połyskliwymi liśćmi, a także białymi kwiatami rosnącymi pojedynczo lub w większym skupisku.

Grejpfrut Owoc

Najpopularniejszą i łatwo rozpoznawalną częścią rośliny jest oczywiście owoc w formie kulistej jagody o masie kilkuset (około 200–500) gramów i średnicy dochodzącej do 15 centymetrów. grejpfrut owocCienka, choć wytrzymała na skutki zrywania, transportu i przechowywania skóra kryje zwarty miąższ, którego zdecydowana większość (około 90%) stanowi woda.

Owoce grejpfruta rosną obok siebie na gałązkach, w formie gron – stąd nietrudno zrozumieć etymologię angielskiego wyrazu składającego się ze słów: grape (grono) oraz fruit (owoc).

Smak grejpfruta najłatwiej scharakteryzować jako słodko-kwaśny, choć jego najważniejszym wyróżnikiem jest specyficzna goryczka. Owoce, w zależności od odmiany, mają żółty, zielony lub czerwony (różowy) kolor.

Obok cytryn, mandarynek i pomarańcz należą do najchętniej kupowanych i najszerzej dostępnych cytrusów w Polsce. Czerwone odmiany, choć często cierpkie w smaku, najkorzystniej wpływają na organizm, co opisujemy w dalszej części artykułu. Żółte wyróżniają się kwaskowatością, a zielone mniejszą soczystością i jednocześnie słodszym smakiem.

Pochodzenie grejpfruta

Pochodzenie grejpfruta stanowi po dziś dzień botaniczną zagadkę. Pewnym jest, że po raz pierwszy odkryto go na Karaibach, a dokładniej – wyspie Barbados, pod koniec XVIII wieku.

Już w trzeciej dekadzie XIX wieku pierwsze plantacje pojawiły się na amerykańskiej Florydzie. Naukowcy wciąż się spierają, w wyniku jakiej krzyżówki powstał grejpfrut.

Prawdopodobnie jego pochodzenie zawdzięczamy połączeniu pomelo ze słodką pomarańczą, choć nie brakuje głosów wskazujących także na chińskie pomarańcze, a co za tym idzie – wcześniejszą krzyżówkę z mandarynkami.

Występowanie w naturze

Choć odkryty na Karaibach, grejpfrut jest współcześnie uprawiany w wielu krajach strefy podzwrotnikowej. Do czołowych hodowców rośliny należą takie kraje jak Chiny, Stany Zjednoczone, Meksyk i Tajlandia.

Warto wyróżnić również Republikę Południowej Afryki, Izrael, Turcję i Argentynę, nie zapominając o licznych plantacjach w Indiach, Sudanie czy Ghanie.

Do chętnie stosowanych odmian należą m.in.: Star Ruby, Hamlins, Flame. Ze względu na większą odporność na niższe temperatury ceni się takie warianty jak March, Golden Special czy Morrison’s Seedless.

Uprawa grejpfrutów w praktyce

Chociaż grejpfruty są komercyjnie hodowane w miejscach stosunkowo odległych od Polski, również w kraju nad Wisłą można cieszyć się samodzielną uprawą drzewek dających smaczne, goryczkowe owoce.

W pierwszej kolejności możesz kupić krzewy i drzewka grejpfruta w sklepie online.

13 wskazówek dla hodowców grejpfrutów

1. Jak każdą roślinę, również grejpfruty można hodować od podstaw, jednak praktycznym wyborem wydaje się zakup drzewka. Są one dostępne zarówno w specjalistycznych sklepach, jak i sezonowo w niektórych dyskontach budowlanych.

2. Grejpfrut jest rośliną wiecznie zieloną, niezwykle wrażliwą na mrozy. Dlatego drzewka w polskich warunkach powinny rosnąć w odpowiednio dobranych doniczkach, a zimą trafiać do mieszkań.

3. Jedynym dobrym momentem na wystawienie rośliny na zewnątrz jest lato.

4.Owoce cytrusowe potrzebują do prawidłowego wzrostu dużej ilości światła, dlatego powinny znajdować się blisko południowych i zachodnich okien lub po tych stronach balkonu.

5. Okres między październikiem a kwietniem to dla grejpfrutów czas spoczynku, kiedy mogą, a nawet powinny znaleźć się w nieco chłodniejszym miejscu – w temperaturze nie spadającej poniżej 10, ale też nie przekraczającej 15 stopni Celsjusza.

6. Należy unikać gwałtownych zmian otoczenia rośliny, ponieważ świetlny lub cieplny „szok” negatywnie wpływa między innymi na liście.

7.Ziemia w doniczce powinna mieć odczyn w przedziale 5–6,5 pH, a więc lekko kwaśny, próchniczy.

8. Częste przesadzanie drzewka nie jest wskazane – w pierwszych latach raz do roku, a z biegiem czasu w coraz rzadszych odstępach należy wymieniać doniczki na minimalnie szersze.

9. Ziemia powinna być nieznacznie wilgotna, lecz nigdy mokra lub wysuszona. Jedynym sposobem jest regularne, równomierne podlewanie.

10. Należy regularnie wylewać wodę z podstawki, ponieważ przyspiesza gnicie korzeni.

11. Delikatne zraszanie roślin w sezonie letnim jest wskazane dla ich prawidłowego rozwoju, lecz nawilżanie nasłonecznionych liści skutkuje wykwitem niezdrowych, nieestetycznych plam.

12. Jednym z najszkodliwszych czynników dla domowej uprawy drzewka grejpfrutowego jest gaz stosowany w kuchenkach i piecach. Jego opary bezpośrednio niszczą rośliny cytrusowe.

13. Roślinom cytrusowym służy przycinanie (pędy w kilkuletnich drzewach o 1/3 długości), a także regularne nawożenie specjalnymi środkami w okresie wegetacji (kwiecień–październik).

Właściwości odżywcze grejpfrutów

Grejpfrut zawdzięcza swoją popularność nie tylko oryginalnemu smakowi, ale przede wszystkim właściwościom odżywczym.

Warto poznać wszystkie korzyści płynące ze świadomego spożycia gorzkich cytrusów, a następnie włączyć je do diety.

Pierwsze pytanie, jakie się nasuwa – co oprócz wody (jak wspomnieliśmy, stanowiącej około 90%) zawiera owoc grejpfruta?

Wartość odżywcza czerwonych grejpfrutów

Jedzenie czerwonych grejpfrutów to prawdziwy zastrzyk witaminowy bez zbędnych obciążeń dla organizmu.

Owoce grejpfruta  w 100 g ZAWIERAJĄ:

  • 0,1 g tłuszczu
  • 135 mg potasu
  • 11 g węglowodanów
  • 1,6 g błonnika,
  • 7 g cukrów,
  • 0,8 g białka
  • 1150 IU witaminy A
  • 22 mg wapnia
  • 31,2 mg kwasu askorbinowego
  • 0,1 mg żelaza
  • 0,1 mg witaminy B6
  • 9 mg naturalnego magnezu.

NIE ZAWIERAJĄ: kwasów tłuszczowych (nasyconych, wielonienasyconych, jednonienasyconych), cholesterolu, sodu.
I to wszystko przy 42 kcal!

Pora przełożyć suche dane na konkretne korzyści dla zdrowia. Nie można zapominać, że w grejpfrucie znajduje się aż kilkaset związków chemicznych i nie sposób przywołać ich w ramach jednego artykułu.

Określenie „bomba witaminowa” jest więc jak najbardziej uzasadnione.

Uniwersalne właściwości zdrowotne grejpfruta

Już jeden owoc przekracza zalecane minimum witaminy C dla organizmu i dostarcza jedną trzecią pożądanej porcji beta-karotenu (prowitaminy A), więc znacząco wpływa na ogólną odporność organizmu, szczególnie istotną w okresie zwiększonej zachorowalności na przeziębienia i grypy.

Dzięki pektynie grejpfruty naturalnie obniżają poziom cholesterolu, jednak uwaga – ich spożywanie (również w formie soku) może być szkodliwe i niewskazane w przypadku zażywania leków na cholesterol i nie tylko.

Najlepiej skonsultować obecność grejpfrutów w diecie z lekarzem zapisującym konkretne leki, a także zawsze czytać ulotkę dołączoną do opakowania!

Przy niskiej kaloryczności grejpfruty są znakomitym elementem diet odchudzających. Dodatkowym atutem jest efekt przyspieszonej przemiany materii. Z kolei głównie w delikatnych błonkach, zwanych albedo, które często z przyzwyczajenia usuwamy (błąd!), znajduje się cenny błonnik. Inny ich składnik – naryngina – wspomaga zaś przeczyszczanie organizmu.

Grejpfruty, spożywane często, wspierają ochronę serca:

  • regulują ciśnienie tętnicze;
  • przeciwdziałają miażdżycy;
  • normalizują poziom lipidów (głównie czerwone odmiany).

Warto wiedzieć, że grejpfruty są znakomitym wyborem dla cukrzyków – ich poziom glikemiczny sytuuje się na poziomie IG=20.

Dla porównania, melon ma IG=60, a arbuz IG=75.

Grejpfruty służą również do innych celów medycznych – wyciąg z pestek bywa pomocny w leczeniu wrzodów, a olejek skutecznie uspokaja, w związku z czym stosuje się go między innymi przy stanach depresyjnych.

Grejpfrut w leczeniu nowotworów

Choć brakuje na ten temat jednoznacznego stanowiska, istnieją ośrodki badawcze od lat analizujące szczegółowe właściwości zdrowotne grejpfrutów.

Czy można powiedzieć, że leczą one raka?

W pewnych przypadkach bywają bardzo pomocne! Jak jednak wspominaliśmy, niektóre leki nie mogą być przyjmowane przy jednoczesnym spożywaniu grejpfrutów (również w formie soku). Powodem są substancje znajdujące się w owocach – furanokumatyny.

Wpływają one na wydzielanie enzymów wątroby (np. CYP3A4), co przekłada się na rozkładanie wielu lekarstw, w tym antybiotyków, syropów czy tabletek na obniżenie poziomu cholesterolu.

Jednocześnie te same substancje i ten sam mechanizm oddziaływania na wątrobę mogą okazać się pomocne we wchłanianiu rapamacyny. Jest to lek przeciwnowotworowy, który przedostaje się z tabletki do krwiobiegu zaledwie w kilkunastu procentach.

Tymczasem połączenie go z koncentratem z soku grejpfrutowego niemal czterokrotnie zwiększyło wchłanianie substancji do krwi. Znanymi badaczami furanokumaryn są badacze Uniwersytetu Chicago Ezra Cohen i Mark Retain.

Więcej o nowotworach: http://nowotwory.org/

Cytrusowe wsparcie w terapiach

Choć wymieniliśmy już wiele odżywczych i zdrowotnych właściwości grejpfruta, lista zalet gorzkiego owocu wydaje się nie mieć końca.

Stosuje się go do leczenia:

  • dwunastnicy
  • chorób skóry
  • grzybic
  • zakażenia dziąseł
  • jelit
  • żylaków
  • zaburzeń pamięci
  • problemów z apetytem
  • zapalenia opon mózgowych
  • problemów z poronieniami ze względu na bakterię listeria monocytogenes
  • róży (zakaźnej choroby dermatologicznej)
  • sepsy.

Ktoś kiedyś zażartował, że grejpfruty mogłyby być sprzedawane w aptekach, a nie sklepach z owocami i warzywami. I trzeba przyznać, że w tym dowcipie niewiele się pomylił!

Wybierając grejpfruty, szczególnie warto szukać czerwonych, najzdrowszych odmian. Praktycznym rozwiązaniem będzie wyszczotkowanie i dokładne oczyszczenie skórki pod bieżącą wodą jeszcze przed obraniem.

Dlaczego? W ten sposób łatwo pozbyć się często niewidocznych środków konserwujących.

Grejpfruty jako istotny składnik diety

Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione powyżej korzyści, zdecydowanie warto wprowadzić grejpfruta do regularnej diety. Każdemu z nas sprzyja uregulowany metabolizm, zwiększona odporność na zachorowania czy przeciwdziałanie miażdżycy.

Sok grejpfrutowy nie bez przyczyny należy do jednego z najpopularniejszych na rynku. Ma wyrazisty, ciekawy smak oraz aromat. Podobnie jak owoce – orzeźwia i pobudza organizm. Co więcej, przygotowanie własnego soku grejpfrutowego jest łączeniem przyjemnego z pożytecznym.

Już za kilkadziesiąt złotych można kupić specjalną wyciskarkę do cytrusów, niewiele droższe są podstawowe modele sokowirówek. Dla bardziej wymagających konsumentów czołowi producenci sprzętu RTV i AGD oferują profesjonalne wyciskarki do koktajli i soków.

Istnieje wiele sposobów na efektowne przygotowanie pysznego, zdrowego napoju w całkowicie domowych warunkach.

Owoc grejpfruta jest również wygodny w zwyczajnym spożyciu bez żadnych dodatków. Po wcześniejszym obmyciu z warstwy konserwantów wystarczy zdjąć skórkę (nie wyrzucając jednak białej błonki).

Grejpfrut rozdziela się na kilka cząstek. Niektórzy preferują także przekrawanie owocu na pół i wyjadanie miąższu łyżeczką. To idealna metoda, aby nie dotykać palcami lepkiego soku.

Dieta grejpfrutowa

Wspomniane właściwości grejpfruta sprzyjające odchudzaniu prędzej czy później musiały stać się podstawą popularnych diet. Co ciekawe, tak zwana dieta grejpfrutowa została spopularyzowana już kilkadziesiąt lat temu, między innymi przez hollywoodzkie aktorki.

Część lekarzy krytykowała jednak proponowane metody, wskazując na brak obecności w niej istotnych składników odżywczych. Grejpfrut posiada jednak sprzyjający indeks glikemiczny, a więc po spożyciu poziom cukru we krwi szybko rośnie, ale wolno spada,dieta grejpfrutowa, grejpfrut dieta ponieważ jest trudno wchłaniany.

W ten sposób dłużej utrzymujemy poczucie sytości i nie potrzebujemy „podjadania” pomiędzy posiłkami.

Popularna również i dziś dieta grejpfrutowa jest promowana ze względu na możliwość schudnięcia około 4 kg w ciągu 2 tygodni.

Jej podstawowe założenia to:

  •  rezygnacja z soli;
  • wypijanie dużej ilości wody;
  • gotowanie na parze, pieczenie lub grillowanie zamiast smażenia;
  • grejpfrut jako składnik większości posiłków (owoc lub sok).

W Internecie znajduje się wiele przykładowych propozycji posiłków na cały okres stosowania diety. Należy jednak pamiętać, że najlepsze efekty osiąga się, współpracując z profesjonalnym dietetykiem lub pod opieką lekarza.

Podsumowując: grejpfrut to roślina cytrusowa strefy podzwrotnikowej, którą można także uprawiać w warunkach domowych.

Jej owoce stanowią wartościowe źródło substancji odżywczych, pomocnych w leczeniu chorób oraz prowadzeniu zdrowego trybu życia. Z pewnością warto po nią sięgać – zarówno dla smaku, jak i zdrowia!

Przeczytaj także:

Uprawa cytrusów