Szczepienie cytrusów
Szczepienie cytrusów jako metoda propagacji. Szczepienie cytrusów jest starożytną, wegetatywną, bezpłciową techniką propagacji tych roślin.
Najprościej mówiąc jest to połączenie części jednej rośliny – zrazu, oczka – z dolną częścią, z korzeniem drugiej rośliny – podkładką.
Szczepienia można dokonywać zarówno na roślinach doniczkowych jak i na roślinach rosnących w gruncie.
W przypadku drzew cytrusowych uprawianych komercyjnie w sadach jest to wręcz obowiązkowe i stosowane jest powszechnie na całym świecie.
Po co szczepić cytrusy?
Każdy z nas zapyta teraz o cele zabiegu jakim jest szczepienie. Po co szczepić i czy nie lepiej ukorzeniać czy wysiewać z pestek. Celów szczepienia jest kilka.
Najważniejszym jest chyba to, że w przeciwieństwie do pestkowców cytrusowych, przez wszczepienie zrazu z dorosłej owocującej rośliny, doczekamy się kwitnienia i owocowania szczepionej rośliny w ciągu roku do kilku lat, a na owoce u rośliny z pestki zaczekamy kilkanaście i będzie musiała ona wyrosnąć na pokaźne drzewo zanim wyda owoce…
Innymi słowy jeśli chcesz mieć małe owocujące drzewko cytrusowe nie czekając długo należy je zaszczepić.
Wpływ szczepienia na wielkość drzewka cytrusowego
Przez szczepienie na różnych podkładkach możemy uzyskać rozmaite rozmiary drzewka oraz wigor wzrostu. Podkładka na której szczepimy może powodować, że drzewko będzie miało większą lub mniejszą wielkość niż drzewko z którego został pobrany zraz do szczepienia.
Przyjęło się, że karłowate, wolno rosnące drzewka daje podkładka z Poncirus Trifoliata „Flying Dragon”(używa się do bonsai), pół karłowate drzewka Poncirus Trifoliata, cytranga C15, Lima Palestina, a szybkorosnące duże drzewa np. cytryna Volkamer, Citronela (Rough Lemon).
Wielkość i jakość owoców
Szczepienie cytrusów ma wpływ na wielkość i jakość owoców cytrusowych.
Tu największe znaczenie ma dobór podkładki do zrazu.
Podłoże
Nie wszystkie cytrusy dobrze się czują w takim czy innym podłożu.
Cytrusy w zależności od gatunku są lepiej lub gorzej przystosowane do wzrostu w glebie gliniastej – słabo przepuszczalnej, utrzymującej wilgoć, piaskowej, o odczynie zasadowym lub kwaśnym lub zasolonej.
Szczepi się na podkładkach, które radzą sobie lepiej w określonych warunkach glebowych.
Mrozoodporność
Aby uzyskać lepsza mrozoodporność cytrusa szczepimy go na podkładkach zwiększających jego mrozoodporność.
Jak wiemy podkładka ma wpływ na mrozoodporność całej rośliny.
Odporność na choroby i długowieczność
Niektóre rośliny cytrusowe, które normalnie są podatne na niektóre choroby szczepione na podkładkach odpornych na nie najzwyczajniej w świecie są bardziej odporne na choroby i co za tym idzie dłużej owocują i żyją.
Dobrym przykładem są cytryny „właściwe”, które rosnąc „na własnych korzeniach” są podatne na gumozę pnia, a zaszczepione na np. pomarańczy gorzkiej, która jest dość odporna na tę przypadłość, rosną dość zdrowo.
Jest to zarazem odpowiedź na pytanie dlaczego cytrusy lepiej szczepić niż ukorzeniać.
Kilka gatunków na jednym drzewku
Szczepienie cytrusów może być frajdą i eksperymentem. Możemy stworzyć sobie cytrusa wielogatunkowca.
Na jednej podkładce mogą być wszczepione zrazy kilku gatunków, w ten sposób otrzymamy drzewko z owocami kilku gatunków.
Szczepienie cytrusów – techniki i metody
Omówimy kilka najważniejszych technik szczepienia. Wszystkie z nich mają zastosowanie w szczepieniu domowym, doniczkowych cytrusów.
Każdy z nas może je wykonać jeśli dysponuje tylko odpowiednimi narzędziami. Ważną sprawą jest aby do szczepienia wykorzystywać podkładki które są pestkowcami.
Okulizacja cytrusów czyli oczkowanie
Metoda przystawki ukośnej
Szczepienie cytrusów metodą „V”
Kiedy szczepić cytrusy?
Szczepienie cytrusów najlepiej wykonywać wiosną gdy roślina po spoczynku zimowym rozpoczyna gwałtownie rosnąć – ciągnąć soki – jednak możliwe jest przez cały okres wegetacyjny aż do wczesnej jesieni.
Narzędzia potrzebne do szczepienia
Noże do szczepienia roślin
Tradycyjnie do szczepienia potrzebujemy specjalnego nożyka. Noże do szczepienia cytrusów mogą mieć ostrza różnych kształtów i w zasadzie dobieramy sobie taki jaki nam pasuje.
Popularne są scyzoryki z zakrzywionym, szpiczastym, ostrym ostrzem.
Taśmy do szczepień
W sklepach ogrodniczych kupimy specjalne taśmy do szczepień cytrusów i innych roślin.
Najlepsze są te z bardzo cienkiego, elastycznego materiału, dobrze przylegającego do pnia rośliny. Taśma powinna być czysta nie przyklejana. Odradza się używanie taśmy izolacyjnej.
Maść ogrodnicza
Maść ogrodnicza służy do smarowania otwartych przez nacięcia miejsc aby uniknąć zakażenia rośliny z zewnątrz. Nie jest ona niezbędna i wielu hodowców jej w ogóle nie używa, szczególnie gdy szczepią metodą okulizacji.
Woreczki do szczepień
Woreczki do szczepień stosuje się w przypadku szczepień metodą przystawki ukośnej lub „V” przez założenie je na zaszczepiony zraz aby utrzymywały podwyższoną wilgotność powietrza do czasu przyjęcia się zrazu. Zapewnia się w ten sposób to, że zraz nie usycha pozostając zielony.
Przenoszenie chorób cytrusów przez szczepienie
Podczas szczepienia roślin cytrusowych jak i innych musimy pamiętać o dezynfekcji narzędzi – szczególnie noży. Czynność ta ma duże znaczenie w prewencji przenoszenia wirusów i drobnoustrojów chorobotwórczych na szczepioną roślinę.
W tym celu noże i wszelakie urządzenia do szczepienia roślin odkażamy przed użyciem w np. denaturacie. Wizualnym znakiem zakażenia po szczepieniu jest np. wyciek żywicy, czernienie pnia, późniejszy odrzut zrazu, śmierć całej rośliny.
Przenoszenie chorób przez szczepienie może być spowodowane również wszczepieniem zrazu, który jest zarażony już jakąś chorobą. Wówczas całe drzewko będzie chorować.
Niekompatybilność i odrzuty szczepienia
Niekompatybilność podkładki i zrazu cytrusa to inaczej zbiór czynników powodujących nieprzyjęcie się zrazu na podkładce. Możliwy jest bezpośredni odrzut szczepienia, lub opóźniony w czasie.
Opóźniona w czasie niekompatybilność może objawić się początkowym przyjęciem zrazu i wzroście rośliny, a następnie jej marnieniem i śmiercią nawet po 10 latach.
W komercyjnej uprawie cytrusów wyznaczona jest lista połączeń podkładka – zraz, których nie stosuje się w szczepieniu ze względu na niekompatybilność. Więcej o niekompatybilnośći na podstronie PODKŁADKI.